Kürt Kültürü Üzerine Bazı Düşünceler

Tarihçiler, genellikle kültür kavramını kendi araştırmalarında toplumların tarihsel süreç içinde yaşadıklarıyla dengeleyerek işlemeyi tercih etmektedirler. Dünya da ve Ortadoğu da nüfus çokluğu bakımından ulusal anlamda en çok yasaklarla karşılaşan, baskı altında bulunan, ve asimile edilerek yok sayılan kültürlerin başında, Kürt kültürü gelmektedir. 20.yy’ın başından beri Kuzey Batı Kürdistan’ı sömürgeleştiren Türkiye, Kürt kültürünü şiddetle yasaklarken, Türk kültürünü zor ve şiddet yoluyla Kürt ulusuna kabul ettirmeye çalışmaktadır. Ayrıca günümüzde örgütsel Kürt kültür kavramından bahsetmek mümkün olmadığı gibi, aynı zamanda Kürt kültürünün iç dinamikleri Türk sömürge kurumları, kültür araıştırmacıları,tarihçileri ve Kürdistan’a sömürgeci Türk kültürünü yaymak için edebiyat seferleri düzenleyen edebiyatçıları tarafından dağıtılmış/dağıtılmaktadır. Diğer taraftan çeşitli nedenlerden dolayı Kürt kültürünün geçirdiği tarihsel süreçler hakkında çok az sayıda akademisyenin ilgi göstererek araştırmalarında konu etmesi, Kürt kültür araştırmalarının bir başka sorunsal boyutunu teşkil etmektedir. Akademisyenlerin Kuzey Kürdistan’daki kültür araştırmalarına ilgisizliklerinin en önemli nedenlerinden biri,ulusal kültür araştırmalarında onlara kolaylık sağlayacak bir Kürt Üniversitesinin olmayışı teşkil etmektedir. Şimdiye kadar yapılan bazı amatör çalışmaların dışında, 1923’ten günümüze kadar Kürt kültürünün üzerinde gelişme gösterdigi zeminin toplumsallık, tarihsellik, kalıtsallık, işlevsellik, birlik içinde çokluk ve değişkenlik ile dil, yazı, tarih, din, töre, edebiyat ve sanat gibi tarihi kökenleri hakkındaki yazılı bilgiler de çok sınırlıdır. Bu yazının amacı, Kürt kültürünün tarihsel kökenleri, sömürgeci ulus (Yüce Türk) kültürünün sömürge Kürdistan’daki yayılımı, inkar ve baskı politikalarını kısaca açıklamaya çalışmaktır.

Kürt kültürünün İlk, Orta, Yeni ve Yakın çağlarda ortadoğu ve civarında oynadığı rol ve gösterdiği gelişmeler hakkında tam anlamıyla bilgi sahibi degiliz. Örneğin, geçmiş çağlarda önemli devletler kurmuş olan Sümerler, Hititler, Hurriler, Urartular, Medler,Asurlular, Mittaniler, Persler, Sasaniler ve Osmanlılar gibi imparatorlukların bazılarında hakim kültür ve bazılarında da bir çok ulustan oluşan ortakçı kültür olarak Mezopotamya ve çevresindeki bölgelerde merkez/taşra uygarlıklarına büyük katkılar sunduguna dair güclü arkeolojik kanıtlar bulunmaktadır. Eger bu alanda ciddi anlamda örgütlü akademik araştırmalar yapılırsa, Kürt kültürünün çağlara göre değişimi,dönüşümü,iç ve dış boyutlarına dair ilişkileri aşağı-yukarı ortaya çıkarmak pek zor olmayacaktır.

Sömürge olmayan uluslarda, çeşitli etkiler nedeniyle sürekli yeni yaşam koşulları ortaya çıktığından, toplumlar ve kültürler de sürekli bir değişim içinde olurlar. Bu değişim bazen yavaş yavaş gerçekleşebiliyor, bazen de bir patlama biçiminde olabiliyor.Güçlü toplumsal değişimler genellikle iç politikada ve toplumsal örgütlenmelerde yeni oluşumlara da yol açabiliyor. Sömürgeci bağımlılık altında bulunan Kürt ulusal kültüründeki gelişme ve değişimler “Yüce Türk sömürgeci kültürünün”baskısal çemberine göre şekillenmek zorunda olduğundan, kendi tarihsel köklerine göre yeni oluşumlara ve gelişmelere yolaçmamaktadır. Kürt kültürüne yönelik şimdiye kadar yapılan çok az sayıdaki amatör çalışmalara baktığımızda, tarihsel kökenleri sorununa yaklaşımda bugüne değin süregelmekte olan Metod: çoğunlukla siyasal ideolojilerin (İslam,Sosyalizm,Komunizm ve Liberalizm) çizdiği düşünsel sınırlara göre gerici/ilerici olarak açıklanmaya çalışılmıştır. Bu şekilde açıklanan siyasal düşüncelerin, sömürgeci Türkiye devletinin, Kürt Kültürüne yönelik asimilasyoncu politikalarından pek uzak olmadıklarını ve geçmiş bazı olgulardan yola çıkarak, Kürt kültürünün gerçek anlamda kendi kökleri üzerinde araştırılmasında da zaman zaman engelleyici rol oynadıkları da biliniyor.

Türkiye’nin 1923’ten beri Kuzey Batı Kürdistan’da kurduğu sömürgeci egemenlik ile birlikte, Kürt kültürel değerlerini tümden yok sayarak, yerine “Yüce Türk Kültürünü” yerleştirmeye çalışmaktadır. Örneğin yaklaşık olarak 83 yıldır Kürt tiyatrosu, sinemasi, müziği, adetleri, gelenekleri, alışkanlıkları, dili, tarihi, töresi, edebiyati, siyasal kültürü ve diğer sanat alanlarıyla ilgili kavramlardan bahsetmek mümkün değildir. Kürtleri kendi kültürlerinden uzaklaştırma metodlarından biride, ana vatanlarından zorla Türklerin yoğun olarak yaşadığı Batı Anadolu’ya sürgün ettirilmesi siyasetidır. Bu siyaset, Kürtleri kendi öz kültürlerinden yoksun ve mutsuz bırakılmasına yolaçmıştır. Günümüzde hala sömürgeci (Türkiye) şiddetinden dolayı köylerini/ordaki kültürlerini terketmek zorunda bırakılanlar, tanımadıkları şehirlerin sokaklarında, bilmedikleri,duymadıkları yabancı bir kültür(Yüce Türk Kültürü) ile sefalet ve korku arasında umutsuz bir şekilde yaşamlarını göçebe olarak sürdürmeye çalışmaktadırlar. Özellikle ırkçı Türk tarihçileri ve edebiyatçıları Kürt kültürüne çok barbarca yaklaşarak,yoksayarak, aşağı veya tabi bir kültür olarak görmektedirler.

T.C.yaklaşık olarak 1923’ten beri sömürgeleştirdigi Kuzey Batı Kürdistan’da, kürt kültürel değerlerini hiç bir insani ve ahlaki sınır tanımdan yok etmeye çalışmış, Kürt toplumunu da öz kültürüne karşı önemli oranda yabancılaştırmış ve kurduğu sömürge kurumları aracılığıyla, Türk kültürünün Kürtler arasında yayılmasını sağlamış/sağlıyor. Kürt kültürünün ortaya çıkarılmasının, gelişmesinin ve gelecek nesillere aktarılasmasının en sağlıklı yollarından biri, Kuzey Batı Kürdistan’da Üniversite düzeyinde kurulacak eğitim kurumunlarının oluşturulması teşkil etmektedir.