Ergenlik Dönemi

Cuma Ocak 02, 2009 4:19 am

Ergenlik,
çocukluktan erişkinliğe geçiş sürecidir. Bu süreç iç salgı bezlerinden
salgılanan hormonlar tarafından başlatılır ve sürdürülür. Testis ve
yumurtalık gibi cinsiyet organlarının ve cinse özgü dış görünüm
özelliklerinin gelişmesi, büyüme ve kemik olgunlaşmasında belirgin
hızlanma, vücut oranlarında ve bedensel yapıda değişiklik, ergenlik
sürecinin özelliklerini oluşturur.

Vücutta ergenliğe yol açan hormonal değişikliklerin başlamasından sonra dış görünümdeki ilk değişiklikler kız çocuklarında 10 (8-13), erkeklerde 12
(9,5-15) yaşında ortaya çıkar. Değişikliklerin tamamlanması genellikle
3-5 yıl sürer. Ergenlik döneminin sonunda -kızlarda otalama 16, erkek
çocuklarda 18 yaşında- bireyin büyüme ve gelişmesi büyük ölçüde
tamamlanmıştır.

Adolesans,
kimi zaman ergenlikle eş anlamda kullanılmakla birlikte aslında,
hayatın bu devresinde vücutta oluşan biyolojik değişikliklere eşlik
eden ruhsal gelişme ve psikososyal değişiklikleri de kapsayan bir
terimdir.

Ergenlikte Büyüme ve Gelişme

Boy Büyümesi

İlk 4
yaştan sonra büyüme hızı erkek ve kız çocuklarında benzer şekilde yılda
5-7 cm gibi oldukça durağan bir gidiş gösterir. Ergenlik belirtilerinin
başlamasıyla beraber cinsiyet hormonlarının vücut kitlesini arttırıcı
etkisiyle boy uzamasında belirgin bir hızlanma görülür.

Kız
çocuklarında ergenlik erkeklere kıyasla 2 yıl daha erken başlar. Bu
nedenle büyüme hızlanması da kızlarda daha erken olur. 10-12 yaşlar
arasında kız çocukları erkeklerden daha iri olurlar. Ergenlikte
büyümenin en hızlı olduğu "büyüme hızı doruğu" kızlarda ortalama yılda
9 cm, erkeklerde ortalama yılda 10,5 cm'dir. Ergenlik sürecinin daha
geç başlaması erkek çocuklara büyümede aşağı yukarı 2 yıl kadar bir
süre kazandırır. Kalıtım faktörlerinin etkisine bağlı olarak ergenliğe
erişme yaşı çok değişken olduğundan büyüme hızı doruğunun görüldüğü yaş
da bir çocuktan diğerine farklılık gösterir. Bu nedenle aynı yaştaki
iki çocuğun ergenlik belirtilerinin başlayıp başlamamış olmasına göre
boy ve vücut yapılarında büyük farklılıklar olması doğaldır.

Boy
uzaması ergenliğin son evrelerinde giderek yavaşlar, kızlarda 16-18,
erkeklerde 18-20 yaşlarında hemen hemen durur. Ancak 30 yaşa dek omurga
büyümesinin bir miktar daha devam etmesi sebebiyle 3-4 milimetrelik bir
artış gözlenebilir.

Kilo Artışı

Okul
öncesi döneminden ergenliğin başlangıcına kadar olan evrede, boy
büyümesine koşut olarak yıllık tartı artışı, 2-3 kilogram arasındadır.
Ergenlikte vücut ağırlığı kızlarda yaklaşık 16 kg, erkeklerde 20 kg
artar. Erkek çocuklarda kas gelişmesi ve iskelet kitlesinin artması
vücut ağırlığının artmasında önemli pay alırken, kızlarda tartı artışı
büyük ölçüde yağ depolanması sonucudur.

Kemik Büyümesi ve Olgunlaşması

İlk
önce el ve ayakların büyümesi hızlanır. Bunu ön kol ve bacaklar, daha
sonra üst kol ve uylukların uzaması izler. Ardından enine büyüme
hızlanır. Kalçalar, göğüs ve omuzlar genişler. Kızlarda kalçaların,
erkeklerde omuzların genişlemesi belirgindir.

Yüz kemikleri hızla büyür, yüz görünümü değişir. Çene uzar ve kalınlaşır, burun büyür, profil değişir.

Ergenlik
öncesi kemik olgunlaşması kızlarda 2 yıl daha ileridir. Bu nedenle kız
çocuklarda epifizler daha erken kapanır. Boy artışı erkeklerde 17-18
yaşlarına kadar sürerken, kızlarda büyüme 15-16 yaşlarında durur.

Ergenlik Dönemiyle İlgili Sorunlar

Vücuttaki
yapısal değişikliklere ve çevreye uyum gerektiren bu dönem son derece
duyarlı olunması gereken bir devredir. Çocukluktan çıkıp erişkinliğe
ilk adımını atan insanın bedeninde ve biyolojik işlevlerinde meydana
gelen değişikliklere alışması ve kabullenmesi, ayrıca fiziksel
değişiklikleri nedeniyle çevresindekilerin kendisine karşı
davranışlarına alışması gerekmektedir. Yine bu dönem okulda kendisinden
beklenen sorumlulukların arttığı, içgüdülerini kontrol ederek
davranışlarında ölçülü olmasının beklendiği bir dönemdir. Geleceği için
meslek seçimi ve yaşam biçimi gibi konularda karar vermesi
gerekmektedir.

Sevgili
ebeveynler, çocuğunuzun hem bedensel hem de ruhsal değişimlerin
yarattığı karmaşanın içinde boğuştuğu erişkinliğe geçiş sürecinde, anne
ve babasının mutlak desteğine gereksinimi vardır. Ona bir erişkin gibi
yaklaşmanız, sevgi ve ilginizi hissettirmeniz, sorunlarını anlamaya
çalışmanız kuşkusuz çok yararlı olacaktır.