Süt Çocukluğu, Oyun Çocukluğu ve Okul Öncesi Dönemi

Cuma Ocak 02, 2009 4:17 am

Süt çocukluğu dönemi 1 - 12 ay, oyun çocukluğu 1 - 3 yaş, okul öncesi çocukluk dönemi 4 - 6 yaş arasındaki evredir. Bu evreler birbirleriyle olan yakın ilişkileri nedeniyle bir arada ele alınmışlardır.

Süt çocukluğu dönemi, yenidoğan döneminden sonra insan yaşamındaki en önemli evrelerden biridir. Bebeğin doğum sonrasında en hızlı büyüdüğü dönemdir. Bir yaşın sonunda çocuk, doğum ağırlığının 3 misline, boyu 1.5 misline ulaşır. Tablo III)

Tablo III

-----------------------------------------------------------------------------------------------

Yaş (aylar)................Tartı *(gr/ay).........................Boy* (cm/3 ay)

0 - 3 Ay.....................600 - 1000..................................8

4 - 6 Ay.....................600 - 800...................................8

7 - 9 Ay.....................400 - 600...................................4

10 - 12 Ay..................400 - 600..................................4

-----------------------------------------------------------------------------------------------

* 0 - 12 ay çocukların üçer aylık dönemlerde tartı artışı aylık, boy artışı 3 aylık artış olarak belirtilmiştir.

Süt
çocuğunda önceleri en hızlı büyüyen bölüm baştır. 6. aydan sonra göğüs
çevresi genişler, 9. aydan sonra kol ve bacakların büyümesi öne geçer.
Beyin, sinir ve kasların gelişimi baştan ayağa doğru olan bir rota
izler. Bu nedenle çocuk önce başını tutar, sonra oturur, daha sonra yürüyebilir. Çocuğun istemli hareketler yapma, anlama, etrafla ilgilenme, istediklerini belirtme yetenekleri gelişir.

Sevgili anne ve babalar, çocuğunuzu tabloda sunduğumuz rakamsal değerlerle kıyaslamayınız. Ancak büyüme-gelişme eğrisinde kendisine ait yerini bularak takibini yapabilirsiniz. Eğride normalden sapma (özellikle düşüş) gördüğünüzde doktorunuzla temasa geçerek altta yatan bir sorun olup olmadığının araştırılmasını sağlayınız. (Beslenmeyle ilgili sorunlar, infeksiyon hastalıkları vb..).

Vücut Ağırlığı

Ortalama
doğum ağırlığı 3000-3500 gram kadardır. İkinci ve üçüncü çocukların
doğum kilosu birinciden, erkeklerinki kızlardan fazladır. Zamanında
doğan bebekler normal olarak ağırlıklarının % 5-10'unu, erken doğanlar
tartılarının % 10-15'ini ilk bir iki hafta içinde kaybederler. Buna
fizyolojik kayıp adı verilir.

Çocuklar
ilk 6 ay içinde ayda 600-1000 gram, sonraki 6 ay içinde ayda 400-600
gram ağırlık kazanırlar. Bir bebek 5. ayda doğum ağırlığının 2 katına,
bir yaşın sonunda 3 katına, üç yaş sonunda 4 katına çıkar. 7. yaşın
sonunda 7 katına ulaşır. 2 yaşından büyük çocuklarda normal vücut
ağırlığını kabaca hesaplamak için Yaş X 2 + 8 formülü kullanılabilir. Bulunan rakam ortalama değerdir.

Sevgili
anne ve babalar, her çocuk kendi büyüme eğrisinde izlenmeli, ne kendi
kardeşleriyle, ne de diğer ailelerin çocuklarıyla karşılaştırılmalıdır.

Boy Uzunluğu

Doğumda boy uzunluğu 48 ile 52 santimetre arasında değişmekle birlikte ortalama 50 cm kadardır. Sonraki 3 ay içinde 8 cm, ikinci 3 ay içinde 8 cm, üçüncü 3 ayda 4 cm, dördüncü 3 ayda yine 4 cm boy uzaması olur.
Çocuklar ilk yaş sonunda doğum boylarının yarım katı olan 75
santimetreye, dört yaşında iki katına, 13 yaşında 3 katına erişirler.
İki yaşından büyüklerde yaklaşık boy uzunluğunu bulmada Yaş X 5 + 80 formülü kullanılabilir. Elde edilen rakam ortalama boy uzunluğudur. Normal değerler ise çok geniş bir yelpazeye dağılır.

Sevgili anne ve babalar, ağırlıkta olduğu gibi her
çocuğun boy gelişimi yine kendi eğrisi üzerinde izlenmeli, başka
çocuklarla hatta kendi kardeşleriyle bile kıyaslanmamalıdır.

Baş Çevresi

Baş
çevresi doğumda ortalama 35 cm kadardır. 3. ayda 40,5 cm, 6. ayda 43
cm, 1 yaşın sonunda 46 cm olur. Yenidoğanda baş ve göğüs çevreleri
eşittir. Birinci yaştan sonra göğüs çevresi baş çevresinden büyük olur.

Süt
çocuklarında baş çevresinin her ay ölçülmesi çok önemlidir. Baş çevresi
eğrileri üzerinde değerlendirilen normalden sapmalar derhal ele
alınmalı, nedenleri ciddiyetle araştırılmalıdır. Bu sayede örneğin
kısaca beyin içinde su birikmesi olarak tarif edebileceğimiz
"hidrosefali"nin erkenden tanınması ve hasar meydana gelmeden tedavi
edilmesi mümkün olabilir. Benzer şekilde mikrosefali ( küçük kafa ) de
tespit edildiğinde gecikmeden nedenleri araştırılmalı, sebebe yönelik
tedavi yapılmalıdır.

Diş Gelişimi

Diş gelişimi çocuklarda büyüme ve gelişme süreciyle doğrudan ilişkili bir parametre olmamakla birlikte çocuğunuzun beslenmesi yönünden önem arzettiğinden diş gelişimine de kısaca değineceğim.

İlk diş çıkarma zamanı daha çok ırsi eğilimlere
bağlıdır. İlk diş ortalama 4 - 9. aylar arasında çıkar. Ancak 15 aya
kadar gecikmesi de normal kabul edilir. Diş çıkarma sırasında hafif
ateş, ishal, huzursuzluk görülebilir.

Yerel içme suyunda flor
yeterli değilse, diş çürüklerinden korunmak için kalıcı dişler çıkana
dek günde 0,25 mg florun ağızdan verilmesi uygun olur. Sevgili
ebeveynler, sağlıklı bir diş gelişimi için çocuğunuza diş fırçalama alışkanlığını mutlaka kazandırmalı, çocuk diş hekimlerince düzenli takibini sağlamalısınız.

Kemik Gelişimi

Kafada 6 adet bıngıldak bulunur. Bunların önde yeralan büyüğü ve arkadaki küçük olan elle kolayca farkedilir. Ön bıngıldak dışındakiler bir kaç ay içinde kapanırlar. Öndekinin kapanması ise 3 ile 18 aylar
arasında gerçekleşir. Kapanmadaki gecikmeler doğumsal tiroid bezi
yetersizliği, D vitamini eksikliği gibi hastalıkları öncelikle akla
getirir. Araştırma sonuçlarına göre nedene yönelik tedavi yapılır.

Kemiklerin
gelişimi esnasında baş büyüklüğünün vücuda oranı, kulaç mesafeleri gibi
bedensel oranlarda önemli değişiklikler olur. Çocuklarda oturma
yüksekliği gelişmeyi değerlendirmede çok yaralı bir göstergededir. Boy
uzunluğundan oturma yüksekliğinin çıkarılmasıyla bacak mesafesi elde
edilir. Heriki değer için de normali yansıtan eğriler mevcuttur.
Grafikler üzerinde yapılan değerlendirmeler, büyüme bozukluklarının
erken tanısını olanaklı kılar. Kemik gelişimiyle igili bir sorun
olduğunda bu konuda yetişmiş uzman bir hekim tarafından
değerlendirilmesi gerekmektedir.